Podstawy Treningu
Metodyka Treningu

                    

                   Soki trawienne są wydzieliną licznych gruczołów przewodu pokarmowego. W ich skład poza wodą wchodzą enzymy, elektrolity i różne składniki organiczne oraz nieorganiczne. Przewód pokarmowy wydziela w ciągu doby ok. 9 l soku. 

                   W jamie ustnej wydziela się ślina. Ten sok trawienny wydzielany jest przez ślinianki przyuszne, podżuchwowe i podjęzykowe oraz przez liczne komórki rozsiane w całej jamie ustnej. Ślinianki wydzielają w ciągu doby ok. 1,5 l śliny, której główną funkcją jest nawilżanie jamy ustnej i spożywanych suchych pokarmów, a także ułatwienie ich połykania. Znaczenie higieniczno-obronne śliny polega na wypłukiwaniu z jamy ustnej resztek pokarmów oraz na jej działaniu bakteriobójczym, ponieważ składniki śliny niszczą bakterie dostające się do jamy ustnej. Ponadto zawarty w ślinie enzym, nazywany amylazą, trawi skrobię, rozkładając ją na cukry proste. Pokarm rozdrobniony w jamie ustnej i zmieszany ze śliną zostaje uformowany w kęs, który za pomocą języka dostaje się do gardła, a stąd przez przełyk do żołądka. 

                   Żołądek wydziela w ciągu doby ok. 2,5 l soku, będącego wodnym roztworem kwasu solnego i enzymów. Zawarte w soku żołądkowym enzymy trawią białka i tłuszcze. Kwas solny, wydzielany przez komórki okładzinowe błony śluzowej żołądka, spełnia wiele ważnych funkcji. Zakwaszona treść żołądkowa aktywuje wydzielaną przez żołądek pepsynę, która jest enzymem trawiącym białko. Żołądkowy kwas solny zabija bakterie, dostające się wraz z pożywieniem do żołądka. Ponadto kwaśna treść przedostawszy się z żołądka do dwunastnicy pobudza jej błonę śluzową do wydzielania hormonów jelitowych, a głównie sekretyny i cholecystokininy. Hormony te wzmagają wydzielanie soku trzustkowego i żółci. Żołądek wydziela znaczne ilości śluzu, który chroni jego błonę śluzową przed uszkodzeniem przez kwas solny i pepsynę. Najsilniejszym bodźcem pobudzającym żołądek do wydzielania soku jest pokarm, a szczególnie białkowy. Wydzielanie przez żołądek kwasu solnego i pepsyny jest silnie pobudzane przez gastrynę, hormon wytwarzany w części odźwiernikowej żołądka. Gastryna wydziela się głównie pod wpływem rozciągania żołądka przez pokarm. Poza pokarmem i gastryną pobudzający wpływ na wydzielanie soku żołądkowego wywiera podrażnienie nerwów błędnych, których zakończenia znajdują się w ścianie żołądka. Zdrowa błona śluzowa żołądka, pokryta warstwą śluzu, stanowi barierę ochronną nieprzepuszczalną dla drażniącego soku żołądkowego. Jednakże takie substancje jak: alkohol etylowy, kwas acetylosalicylowy (Polopiryna) lub żółć, która dostaje się niekiedy z dwunastnicy do żołądka oraz inne czynniki rozpuszczają warstwę śluzu i w ten sposób uszkadzają barierę ochronną błony śluzowej. W tych warunkach kwas solny z pepsyną atakuje błonę śluzową żołądka, prowadząc do powstawania w żołądku nadżerek. Jeżeli czynniki uszkadzające działają często i długo, to nadżerki błony śluzowej nie mogą się wygoić i na ich podłożu powstają owrzodzenia żołądka. 

                    Jelito cienkie ma za zadanie trawienie spożytych i nadtrawionych w żołądku pokarmów oraz wchłanianie produktów powstałych w wyniku trawienia. Fałdy błony śluzowej jelit pokryte są bardzo licznymi kosmkami, a nabłonek okrywający te kosmki ma na swej powierzchni mikrokosmki. Dzięki takiej strukturze wnętrze jelit osiąga olbrzymią powierzchnię, dochodzącą do 200 m2. Powierzchnia ta wydziela soki i wchłania produkty powstałe w wyniku trawienia spożytych pokarmów. Poza śliną i sokiem żołądkowym do światła jelit wydziela się w ciągu doby ok. 1 l żółci i ok. 2,5 l soku trzustkowego oraz ok. 2 l soku jelitowego. Soki te dzięki ruchom jelit są nieustannie mieszane ze spożytymi i nadtrawionymi w żołądku pokarmami. Mieszanina ta tworzy t. zw. mleczko pokarmowe, w którym zachodzą procesy trawienne. Zakończona mikrokosmkami powierzchnia błony śluzowej jelit wchłania wodę, witaminy, składniki mineralne i wszystkie produkty rozkładu białek, tłuszczów i węglowodanów w górnej trzeciej części jelita cienkiego. Pozostałe dwie trzecie jelita w normalnych warunkach stanowią strefę rezerwową trawienia i wchłaniania. Produkty trawienia w postaci aminokwasów, kwasów tłuszczowych i węglowodanów dostają się do krwi i chłonki, a stąd wędrują do wszystkich komórek ciała, służąc im jako materiał energetyczny i budulcowy. Nie wchłonięte w jelicie cienkim resztki mleczka pokarmowego przechodzą wraz z nie strawionymi cząstkami pokarmu do jelita grubego. W jelicie grubym zachodzi dalsza resorpcja wydzielonych uprzednio soków oraz wody, a nie strawione resztki formowane są w masy kałowe i wydalane na zewnątrz w ilości ok. 300 g na dobę. Kał oprócz nie strawionych resztek pożywienia zawiera znaczną ilość rozmnożonych w jelicie grubym bakterii oraz pewną ilość złuszczonych nabłonków błony śluzowej i wody, a jego zabarwienie pochodzi od barwników żółciowych. Wątroba i trzustka zaliczane są do gruczołów trawiennych. Przewody wyprowadzające wydzieliny tych gruczołów uchodzą do początkowego odcinka dwunastnicy 

                 Wątroba wytwarza i wydziela do krwi prawie wszystkie białka osocza oraz enzymy, a wśród nich czynniki odpowiedzialne za krzepnięcie krwi. Niewydolność wątroby prowadzi do zaburzenia krzepliwości krwi i do masywnych krwawień. Wątroba magazynuje glikogen, czyli spolimeryzowaną glukozę oraz tłuszcze, witaminy i żelazo. Filtruje ona napływającą z przewodu pokarmowego krew, zatrzymując i magazynując w swoich komórkach cukry, tłuszcze i produkty trawienia białek oraz inne składniki niesione przez krew i chłonkę. Zmagazynowane w wątrobie substancje są następnie uwalniane i poprzez krew dostają się do komórek całego organizmu. Wątroba ponadto odgrywa ważną rolę w odtruwaniu (detoksykacji) organizmu. Wychwytuje ona z krwi szkodliwe produkty powstałe w wyniku przemiany materii oraz niektóre leki i trucizny, a także hormony wydzielane w nadmiarze. Wszystkie te substancje są zobojętniane w komórkach wątrobowych, a następnie wydalane do żółci jako nieszkodliwe. Wątroba produkuje i wydziela do dwunastnicy żółć. Wytworzone w hepatocytach składniki żółci wydalane są do kanalików żółciowych, a stąd do drobnych przewodów żółciowych, które w końcu tworzą jeden wspólny przewód odprowadzający żółć do dwunastnicy. Przewód żółciowy jest połączony dodatkowym przewodem z pęcherzykiem żółciowym. Pęcherzyk żółciowy ma kształt gruszkowaty i pojemność ok. 80 ml. W okresie międzytrawiennym spływa do niego żółć z wątroby i jest tam magazynowana i zagęszczana, gdyż ściany pęcherzyka pochłaniają znaczną część wody zawartej w żółci. Dlatego też zgromadzona w pęcherzyku żółć jest gęsta i wykazuje dziesięciokrotnie większe stężenie podstawowych składników niż żółć wątrobowa. Ten pęcherzykowy zapas żółci jest wykorzystywany w czasie zwiększonego zapotrzebowania na ten sok, np. po obfitym posiłku, zwłaszcza tłuszczowym. Dobowe wydzielanie żółci przez wątrobę dochodzi do 1 l. Żółć odgrywa podstawową rolę w trawieniu i wchłanianiu tłuszczów. Najważniejszymi jej składnikami są kwasy żółciowe i barwniki żółciowe. Tłuszcze pod działaniem kwasów żółciowych tracą napięcie powierzchniowe i rozpadają się na drobniutkie kuleczki. Ta detergencyjna czynność żółci umożliwia enzymom dostęp do tłuszczów i ich trawienie. Ponadto składniki żółci są konieczne do wchłaniania produktów trawienia tłuszczów z jelit. Wątroba jest konieczna do życia i rozległe jej uszkodzenie lub wycięcie prowadzi po kilkunastu godzinach do śmierci wśród objawów zatrucia organizmu. 

                  Trzustka to najbardziej aktywny gruczoł trawienny, w ciągu doby wydziela ok. 2,5 l soku. Sok trzustkowy zawiera dużą ilość enzymów, które trawią cukry, tłuszcze i białka. Trzustkę drenuje system rozgałęzionych kanalików, łączący się ostatecznie w dwa przewody trzustkowe - główny przewód trzustkowy (Wirsunga) i przewód trzustkowy dodatkowy (Santoriniego). Tymi drogami uchodzą do dwunastnicy produkty części zewnątrzwydzielniczej trzustki. Duża ilość zasad zawartych w tym soku neutralizuje napływającą do dwunastnicy kwaśną treść żołądkową. Czynnościowo narząd ten można podzielić na: cześć zewnątrzwydzielniczą (stanowiącą około 97% masy narządu) produkującą około 10 enzymów trawiących białka, węglowodany i tłuszcze oraz część wewnątrzwydzielniczą (związaną z wyspami trzustkowymi o różnej wielkości - począwszy od kilku komórek do struktur o średnicy 3 mm) produkującą hormony. Na powierzchni trzustki rozsiane są drobniutkie skupiska komórek nazywane wyspami trzustkowymi. Część wewnątrzwydzielnicza trzustki jest utworzona z komórek typu B (beta), które wydzielają do krwi insulinę komórek A (alfa) wydzielających glukagon, komórek D (delta) wydzielających somatostatynę i komórek PP produkujących polipeptyd trzustkowy. Głównym zadaniem tych hormonów jest regulacja gospodarki cukrem w organizmie. Insulina jest najważniejszym hormonem trzustkowym. Brak insuliny lub jej niedostatek prowadzi do cukrzycy. Dochodzi wówczas do nagromadzenia we krwi dużej ilości cukru, którego część dostaje się do moczu, a jednocześnie występuje brak cukru w komórkach całego organizmu. Insulina bowiem jest konieczna do transportowania cukru z krwi do komórek. Dłużej utrzymujący się niedostatek insuliny prowadzi do groźnych dla życia zaburzeń przemiany materii na skutek braku glukozy w komórkach, koniecznej do prawidłowych procesów metabolicznych.

Strona
Antropokinetyka
Odżywianie
Doping
Czytelnia
Goście

                                                               Copyright by kulturystyka-zdrowie.pl since 2000