|
Lista
zabronionych środków farmakologicznych i metod uznanych za dopingowe.
(wg. Załącznika do zarządzenia
Prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki z dnia 20 czerwca 1997r.)
§ 1.
Niniejsza lista została opracowana przez Komisję do Zwalczania Dopingu w
Sporcie przy uwzględnieniu treści rozdziału II oraz dodatku "A"
Kodeksu Medycznego Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego, wydanego na
podstawie Reguły 48 Karty Olimpijskiej.
§ 2.
Zgodnie z ustaleniami Komisji Medycznej Międzynarodowego Komitetu
Olimpijskiego, zwanego dalej "MKOl", przyjmuje się zasadę zakazu
stosowania całych grup związków farmakologicznie czynnych, obejmujących
również takie nowe związki, w których skład wchodzą środki uznane za
dopingowe. Używany w treści niniejszej listy termin "związki
pokrewne" oznacza substancje związane z określoną grupą środków
działaniem farmakologicznym lub budową chemiczną.
§ 3.
Przyjmuje się następującą klasyfikację zabronionych środków
farmakologicznych i metod uznanych za dopingowe:
I. Klasy zabronionych środków farmakologicznych:
Środki pobudzające (Stymulanty)
Narkotyczne środki przeciwbólowe (Narkotyki)
Środki anaboliczne (Anaboliki)
1. Steroidy anaboliczno-androgenne
2. Beta-2 adrenomimetyki (beta-2 agoniści)
Środki moczopędne (Diuretyki)
Hormony peptydowe i glikoproteinowe oraz ich pokrewne.
II. Zakazane metody dopingu:
Doping krwią
Metody farmakologiczne, chemiczne lub fizyczne.
III. Środki, których użycie zabronione jest w szczególnych okolicznościach
lub w niektórych dyscyplinach sportu:
Alkohol
Marihuana
Środki znieczulające miejscowo
Kortykosteroidy
Beta-adrenolityki (beta-blokery).
§ 4.
Ustala się wykaz zabronionych środków farmakologicznych, wraz z wyjaśnieniami:
A. Środki pobudzające (Stymulanty):
amfepramon amphepramone
amfetaminil amphetaminil
amineptyna amineptine
amifenazol amiphenazole
amfetamina amphetamine
benzofetamina benzphetamine
bromantan bromantane
chlorfentermina chlorphentermine
dimetamfetamina dimetamphetamine
efedryna ephedrine
etafedryna etaphedrine
etylefryna etilefrine
etyloamfetamina etilamphetamine
fenetylina fenetyline
fenfluramina fenfluramine
fenkamfamina fencamphin
fenmetrazyna phenmetrazine
fenproporeks fenproporex
fentermina phentermine
fenylopropanolamina phenylpropanolamine
foledryna pholedrine
furfenoreks furphenorex
heptaminol heptaminol
katina cathine
klobenzoreks clobenzorex
klorprenalina clorprenaline
kofeina coffeine
kropropamid cropropamide (składnik preparatu Micoren)
krotetamid crothetamide (składnik preparatu Micoren)
mefenoreks mephenorex
mefentermina mephentermine
metamfetamina metamphetamine
metoksyfenamina metoxyphenamine
metylenedioksyamfetamina methylenedioxyamphetamine
metyloefedryna methylephedrine
metylofenidat methylphenidate
mezokarb mesocarbe
morazon morazone
niketamid nikethamide
norenfluramina norenfluramine
parahydroksyamfetamina parahydroxyamphetamine
pemolina pemoline
pentylentetrazol pentylentetrazol
pipradol pipradol
pirowaleron pyrovalerone
prolintan prolintane
propylheksedryna propylhexedrine
pseudoefedryna pseudoephedrine
strychnina strychnine
oraz związki pokrewne.
Wyjaśnienia:
1. W przypadku kofeiny, stwierdzenie wyniku pozytywnego zależy od stężenia
kofeiny w moczu. Stężenie w moczu nie może przekroczyć 12 mikrogramów
na mililitr.
2. Niektóre z pobudzających związków (np. efedryna, pseudoefedryna,
fenylopropanoloamina, norpseudoefedryna) często wchodzą w skład różnych
preparatów stosowanych w przeziębieniach i gorączce siennej. Zawodnik nie
może użyć żadnego preparatu przeciw przeziębieniu, grypie czy katarowi
siennemu, zanim nie upewni się u lekarza, że preparat ten nie zawiera
substancji (leku) należącej do zabronionej klasy (grupy).
3. W przypadku leczenia astmy i schorzeń dróg oddechowych dozwolone jest
stosowanie beta-2 agonistów: salbutamolu i terbutaliny wyłącznie poprzez
inhalację. Lekarz powinien o tym fakcie poinformować Podkomisję Kontroli
Dopingu lub bezpośrednio Zespół Kontroli Dopingu.
4. Wszystkie preparaty bazujące na imidazolu są dopuszczone do stosowania
miejscowego, np. oksymetazolina. Środki zwężające naczynia (np.
adrenalina) mogą być podawane z anestetykami działającymi miejscowo.
Miejscowo działające preparaty na bazie fenylefryny są dopuszczone
(dozwolone), np. do nosa lub do oczu.
B. Narkotyczne środki przeciwbólowe (Narkotyki):
alfaprodyna alphaprodine
anilerydyna anileridine
buprenorfina buprenorphine
dekstromoramid dextromoramide
diamorfina (heroina) diamorphine (heroin)
dihydrokodeina dihydrocodeine
dipipanon dipipanone
etoheptazyna ethoheptazine
etylomorfina ethylomorphine
fenazocyna phenazocine
hydrokodon hydrocodone
leworfanol levorphanol
metadon methadone
morfina morphine
pentazocyna pentazocine
petydyna pethidine
trimeperydyna trimeperidine
oraz związki pokrewne.
Wyjaśnienia:
1. Kodeina, dekstrometorpon, dwuwodorokodeina, difenoksylat i folkodyna są
dozwolone.
2. Kwas acetylosalicylowy (aspiryna) i jego nowsze pochodne (jak diflunisal)
nie są zabronione, jednak występują często w lekach złożonych zawierających
zabronione substancje. To samo odnosi się do preparatów przeciwkaszlowych
i przeciw przeziębieniu, które również często zawierają substancje
zabronione. Nie są natomiast zabronione i mogą być stosowane jako środki
przeciwkaszlowe: dekstrometorfan i folkodyna. Dozwolone jest również
stosowanie difenoksylatu.
C. Środki anaboliczne (Anaboliki)
Klasa anabolików zawiera steroidy anaboliczno-andogenne (SAA) i beta-2
adrenomimetyki (beta-2 agoniści).
1. Steroidy anaboliczno-androgenne (SAA):
bolasteron bolasterone
boldenon boldenone
danazol danazol
dehydrochlorometylotestosteron dehydrochloromethylotestosterone
dehydroepiandrosteron (DHEA) dehydroepiandrosterone (DHEA)
dehydrotestosteron dehydrotestosterone
drostalon drostalone
fluoksymesteron fluoxymesterone
klostebol clostebol
metandienon metandienone
metenolon metenolone
metylotestosteron methyltestosterone
mesterolon mesterolone
miboleron mibolerone
nondrolon nondrolone
noretandrolon norethandrolone
oksandrolon oxandrolone
oksymesteron oxymesterone
oksymetolon oxymetholone
stanozolol stanozolol
testosteron testosterone
trenbolon trenbolone
oraz związki pokrewne.
2. Beta-2 adrenomimetyki (beta-2 agoniści):
fenoterol fenoterol
klenbuterol clenbuterol
salbutamol salbutamol
salmeterol salmeterol
terbutalina terbutaline
oraz związki pokrewne.
Wyjaśnienia:
1. Stwierdzenie stosunku poziomu testosteronu (T) do poziomu epitestosteronu
(E) w moczu zawodnika powyżej 6,0 stanowi przekroczenie dopuszczalnej normy
antydopingowej, chyba że są dowody, iż wynika to z czynników natury
fizjologicznej lub patologicznej, takich jak np. obniżone wydzielanie
epitestosteronu, wytwarzanie androgenów przez nowotwór lub niedobór enzymów.
2. W przypadku stwierdzenia stosunku T/E powyżej 6,0 decyzją Podkomisji
Kontroli Dopingu mogą być przeprowadzone dodatkowe, rozszerzone badania
lekarskie oraz badania endokrynologiczne przed ostatecznym określeniem próbki
kontroli dopingu. Sporządzony na tej podstawie kompletny raport zawierać będzie
wyniki testów retrospektywnych i kolejnych oznaczeń laboratoryjnych moczu
oraz wyniki badań endokrynologicznych. W przypadku gdy Podkomisja nie
dysponuje wynikami testów retrospektywnych, zawodnik powinien być badany
bez uprzedzenia co najmniej 3 razy w ciągu
3. następujących po sobie miesięcy. Wyniki tych badań zostaną włączone
do raportu. W przypadku braku współpracy zawodnika z Podkomisją, próbkę
określi się jako pozytywną.
D. Środki moczopędne (Diuretyki):
acetazolamid acetazolamide
amilorid amiloride
bendroflumetiazyd bendroflumethiazide
benztiazyd benzthiazide
bumetanid bumetanide
chlormerodryna chlormerodrine
chlortalidon chlortalidone
diklofenamid diclofenamide
furosemid furosemide
hydrochlorotiazyd hydrochlorothiazide
indapamid indapamid
kwas etakrynowy ethacrynic acid
mannitol mannitol
mersalyl mersalyl
spironolakton spironolactone
triametaren triametarene
oraz związki pokrewne.
Wyjaśnienia:
1. Leki moczopędne podane bez uzasadnienia lekarskiego, zwłaszcza w dużych
dawkach, mogą powodować wiele działań niepożądanych, a przede
wszystkim prowadzą do poważnych zaburzeń elektrolitowych (hiponatremii,
hipopotasemii i hipomagnezemii). Ponadto, w zależności od dawki leku i
drogi jego podania, mogą być powodem nagłego spadku ciśnienia tętniczego,
zaburzeń rytmu serca, bólów i zawrotów głowy, a także kurczów mięśniowych.
2. Z uwagi na bardzo częste próby sztucznego zmniejszania masy ciała w
celu zakwalifikowania się do niższej kategorii wagowej komisje medyczne
MKOl oraz właściwych międzynarodowych federacji sportowych zastrzegają
sobie prawo do pobierania próbek moczu już w czasie ważenia zawodników,
a nie tylko po zakończeniu zawodów.
E. Hormony peptydowe i glikoproteinowe oraz ich pokrewne:
1. Gonadotropina kosmówkowa (HCG, human chorionic
gonadotropin, choriongonadotropina)
2. Kortykotropina (hormon adrenokortykotropowy, ACTH)
3. Hormon wzrostu (STH, somatotropina, human growth hormone)
4. Erytropoetyna (EPO).
Wyjaśnienia:
1. Gonadotropina kosmówkowa to hormon o działaniu anabolicznym,
fizjologicznie wytwarzany przez łożysko, w śladowych ilościach powstający
poza nim. W czerwcu 1994 r. uzgodniono metodykę jego oznaczania w ramach
Komisji Lekarskiej MKOl. Obecnie norma wynosi 0-10 ng/ml, chociaż w
zasadzie dotyczy ona kobiet. U mężczyzn bowiem stężenie HCG 2-3 ng/ml
sugeruje możliwość choroby nowotworowej. Przekroczenie stężenia 10 ng/ml
powoduje oczywiście dyskwalifikację zawodnika.
2. Stosowanie kortykotropiny jest obecnie traktowane jako równoważne z
doustnym, domięśniowym lub dożylnym podaniem kortykosteroidów.
3. Zabronione jest stosowanie substancji uwalniających wymienione w pkt E
1-3 hormony.
§ 5.
Zakazane są następujące metody uznane za dopingowe:
A. Doping krwią
Metoda ta polega na stosowaniu krwi, preparatów krwiopochodnych lub
erytropoetyny w celu innym niż uzasadniony cel leczniczy. Doping krwią
polega na podaniu zawodnikowi w określonym czasie przed startem w zawodach
krwi, czerwonych ciałek krwi lub preparatów krwiopochodnych zawierających
krwinki czerwone. Preparaty takie mogą pochodzić od samego biorcy (autologiczne)
lub innej osoby (nieautologiczne). Transfuzja dodatkowej krwi zwiększa
wydolność fizyczną zawodników, zwłaszcza startujących w dyscyplinach
wytrzymałościowych, jak biegi długodystansowe (maraton), wyścigi
kolarskie czy biegi narciarskie, stwarzając nierówne szanse konkurentom.
B. Metody farmakologiczne, chemiczne i fizyczne
Zabronione są manipulacje farmakologiczne, chemiczne lub fizyczne,
wykorzystujące substancje lub metody, które modyfikują bądź usiłują
zmodyfikować stan i charakter próbek moczu pobieranych w kontrolach
antydopingowych i prowadzą w konsekwencji do zmiany wyników testów. Przykładami
omawianych manipulacji są: cewnikowanie, podmienianie lub fałszowanie
moczu (pobieranego do kontroli), hamowanie wydalania nerkowego, np. przy użyciu
probenecidu i pokrewnych substancji złożonych oraz poprzez podawanie
epitestosteronu. Jeżeli stężenie epitestosteronu przekracza 200 ng/ml, wówczas
laboratorium zawiadamia Podkomisję Kontroli Dopingu, która wdraża
odpowiednie postępowanie.
§ 6.
Zabronione jest używanie następujących środków, jeżeli przepisy właściwych
międzynarodowych federacji sportowych nie stanowią inaczej:
A. Alkohol
Jest zabroniony w niektórych dyscyplinach sportu, np. w łucznictwie, pięcioboju
nowoczesnym, sportach motocyklowych (stałe badanie na obecność alkoholu w
wydychanym powietrzu na 45 min. przed startem), szermierce. Na żądanie związku
sportowego mogą być wykonywane odpowiednie badania kontrolne. Są to
przede wszystkim badania zawartości alkoholu w powietrzu wydechowym lub
krwi. Spożywanie alkoholu prowadzi do najczęściej spotykanego w Polsce
typu uzależnienia (zarówno psychicznego, jak i fizycznego).
B. Marihuana
Jest zabroniona w niektórych dyscyplinach sportu. Testy na jej obecność
mogą być wykonywane na żądanie związku sportowego. Podobnie jak haszysz
marihuana jest składnikiem konopi. Długotrwałe nadużywanie marihuany
prowadzi do wystąpienia psychoz toksycznych.
C. Środki znieczulające miejscowo
Stosowanie środków znieczulających miejscowo w postaci zastrzyków jest
dozwolone pod następującymi warunkami:
wykorzystywane są takie środki, jak bupiwakaina, prokaina, karbokaina,
lidokaina i inne związki pokrewne z wykluczeniem kokainy,
stosowane są wyłącznie miejscowo lub dostawowo,
stosowane są wyłącznie w wyniku wskazań lekarskich (a wszystkie ich
szczegóły, w tym rozpoznanie, dawka i sposób zastosowania, zostaną
natychmiast przekazane na piśmie do Podkomisji Kontroli Dopingu).
Stosowanie tzw. blokad stawów, bez uzasadnionych wskazań lekarskich,
powoduje zniesienie istotnej reakcji alarmowej, jaką jest ból, a to
przyczynia się do częstych i groźnych kontuzji, np. w siatkówce, koszykówce,
wioślarstwie, a zwłaszcza w piłce nożnej i boksie.
D. Kortykosteroidy
Stosowanie kortykosteroidów jest zabronione, z wyjątkiem ich podania
miejscowego (w wyniku wskazań laryngologicznych, okulistycznych lub
dermatologicznych), w inhalacji (astma, alergiczny nieżyt nosa) oraz
wstrzyknięć miejscowych i dostawowych. Każdorazowe ich zastosowanie należy
zgłosić do Podkomisji Kontroli Dopingu lub lekarzowi zawodów.
E. Beta-adrenolityki (beta-blokery)
Beta-adrenolityki reprezentują następujące przykłady:
acebutolol
alprenolol
atenolol
labetalol
metoprolol
nadolol
oksprenolol
propranol
sotalol
oraz inne związki pokrewne.
Od 1993 r. beta-adrenolityki znajdują się w grupie środków, których
stosowanie podlega ograniczeniom. Stosowanie ich jest zakazane m.in.:
w łucznictwie, strzelectwie, biathlonie, pięcioboju nowoczesnym,
saneczkarstwie, skokach narciarskich, nurkowaniu. W innych dyscyplinach
sportu testy na obecność tych leków wykonywane będą na wniosek związków
sportowych, a kompetentnym podmiotem do podjęcia decyzji w tej sprawie jest
Podkomisja Kontroli Dopingu.
§ 7.
1. W zamieszczonych w § 4-6 listach podano przykłady różnych środków
dopingujących w celu przedstawienia poszczególnych klas zabronionych środków
farmakologicznych lub metod uznanych za dopingowe. Jeżeli nie postanowiono
inaczej, stosowanie każdej z substancji - także w celach leczniczych -
należącej do zabronionych klas (grup) jest przekroczeniem przepisów
antydopingowych, również wówczas, gdy substancje te nie są wymienione wśród
przykładów.
2. Sam fakt stwierdzenia przez laboratorium obecności substancji należącej
do którejkolwiek klas (grup) zabronionych, bez względu na jej ilość,
wykrytej podczas kontroli przeprowadzonej na zawodach lub poza nimi, stanowi
wykroczenie dopingowe, niezależnie od drogi, jaką substancja została
podana, i stanowi podstawę do wszczęcia odpowiedniego postępowania w
stosunku do zawodnika oraz osób uczestniczących w podaniu zabronionego środka.
|
|